Od 12 lat zajmuję się zarządzaniem usługami IT. W mojej pracy wykorzystuję najlepsze praktyki ITIL i doświadczenie zdobyte na przestrzeni tego okresu. Świat jednak nie stoi w miejscu i zmienia się bardzo szybko, szczególnie w obszarze technologii. Czy ITIL, który został wymyślony w latach dziewięćdziesiątych poprzedniego wieku, spełnia oczekiwania dzisiejszego IT, które musi sprostać wysokim wymaganiom biznesowym? Czy wersja trzecia ITIL, która ukazała się w 2007 roku, nadal jest aktualna i stosowanie jej przynosi spodziewane korzyści? Jak zmieni się ITIL w wersji 4, która jest zapowiadana na ten rok? Czy ITIL ma szanse w konfrontacji z DevOps, które obecnie jest jednym z najbardziej popularnych i pożądanych podejść na funkcjonowanie IT? Za dużo pytań jak na początek artykułu :-). Spróbujmy znaleźć na nie odpowiedzi.

ITIL

ITIL w wersji 3 wprowadził usługowe podejście do IT i cykl życia usługi. Cykl życia składa się z pięciu faz:

• Strategii
• Projektowania
• Wdrożenia
• Utrzymania
• Ciągłej poprawy

Cykl ten się powtarza, ponieważ zawsze możemy coś zrobić aby usługa była świadczona lepiej, taniej i na wyższym poziomie.

To podejście objęło cały cykl wytwórczy dla usługi, czego nie było w poprzedniej, drugiej wersji biblioteki. Całkowitą nowością była faza strategii. Natomiast pozostałe fazy zostały rozszerzone o brakujące procesy.

Wiele organizacji IT nadal funkcjonuje w oparciu o procesy opisane w ITIL, z uwzględnieniem ich potrzeb i wymagań. Według mnie nie straciły one nic ze swojej aktualności, chociaż mogą się wydawać „ciężkie”, mało zwinne i bardzo sformalizowane. Czy ich biurokracja jest w stanie sprostać, wymaganiom na wykonywanie kilku wdrożeń dziennie?

Rys 1. Na podstawie książki ITIL Service Transition.

DevOps

Po drugiej stronie mamy DevOps, który mocno się rozpycha i pokazuje, że można do wytwarzania i wdrażania usług, rozumianych jako oprogramowanie i infrastruktura sprzętowa, zastosować takie rozwiązania, które pozwolą szybko, sprawnie i bezproblemowo, dostarczać na produkcję nowe funkcjonalności i aplikacje. W największym uproszczeniu, DevOps to połączenie wytwarzania usług (development) z ich utrzymaniem (operations). Usuwamy odwieczny mur pomiędzy rozwojem i utrzymaniem, i tak organizujemy pracę zespołu aby mógł szybko dostarczać wartość biznesową na produkcję. Nie chodzi tu oczywiście tylko o ludzi ale przede wszystkim procesy i narzędzie. Musimy zastosować pełną automatyzację testów, ciągłą integrację, infrastrukturę jako kod i kilka innych specyficznych dla DevOps rozwiązań.

Rys 2. Na podstawie wideo What is DevOps

Wspólne elementy

Czy to oznacza, że nie można pogodzić DevOps z ITIL? Na pierwszy rzut oka, wydaje się, że są to dwa różne światy, jednak po bliższym przyjrzeniu się znajdziemy kilka części wspólnych.

• Cykliczność. Oba podejścia uwzględniają cykliczne działanie, które ma na celu ciągłe doskonalenie wytwarzanych i implementowanych rozwiązań. Łatnie to widać na dwóch powyższych rysunkach. Oczywiście częstotliwość tych cykli jest inna ale można ją próbować synchronizować.
• Procesy. W obu metodykach wykorzystywane są procesy, które muszą być dobrze zaprojektowane, dostosowane i wdrożone do potrzeb organizacji. Co ciekawe niektóre tak samo lub bardzo podobnie się nazywają: zarządzanie zmianą, zarządzanie wydaniami, zarządzanie pojemnością i zarządzanie konfiguracją. Nie trzeba wyjaśniać, że np. proces zarządzania zmianą w ITIL aby działał na potrzeby DevOps musi zostać odpowiednio zmieniony, zaadaptowany i zautomatyzowany.
• Ciągłe doskonalenie. Nie ważne czy nasz cykl wytwórczy trwa jedną godzinę, jeden dzień czy jeden miesiąc, mamy świadomość, że nie dostarczymy idealnego rozwiązania i będziemy musieli je poprawiać, usprawniać i rozwijać. Tak samo do tego zagadnienia podchodzą obie metodologie i to daje szansę na ich wspólne funkcjonowanie.
• Narzędzia. Do wsparcia procesów zarówno w ITIL jak i DevOps potrzebne są specjalistyczne narzędzia. Oczywiście są to innego rodzaju narzędzia, bo specyfika jest różna ale bez narzędzi, obsługa procesów nie byłaby możliwa.

Chociaż ITIL i DevOps, wydają się dwoma, odmiennymi światami, to można znaleźć kilka cech wspólnych, które pozwalają na funkcjonowanie obu podejść jednocześnie w tej samem organizacji. ITIL nie wyklucza DevOps i DevOps nie wyklucza ITIL. Można wykorzystać obie metodologie i stworzyć własne rozwiązanie dopasowane do potrzeb organizacji. Wydaje się, że to ITIL, zgodnie z dewizą „adopt and adapt” musi dopasować się do DevOps a nie odwrotnie. Wymaga to jednak poważnego zastanowienia się jak to zrobić.

Pytanie: Czy uważasz, że można pogodzić ITIL i DevOps i dlaczego?