W dzisiejszym świecie, kto ma dostęp do danych i informacji, ten zdobywa przewagę i staje się liderem. Zarządzanie usługami IT nie jest tu wyjątkiem, chociaż według mnie proces zarządzania zasobami i konfiguracją (Service Asset and Configuration Management – SACM), jest nie doceniany w organizacjach IT. Podstawowym elementem tego procesu jest baza konfiguracji (Configuration Management Data Base), potocznie zwana CMDB. Zapewne każdy słyszał o bazie konfiguracji i może nawet ją wdrażał w swojej organizacji ale czy ma świadomość jak jest to ważny element skutecznego zarządzania usługami IT? Co jest takiego ważnego w CMDB, co ma wpływ na jakość świadczenia usług IT?

Co to jest CMDB i dlaczego jest tak ważne

Baza konfiguracji jest zbiorem danych o elementach konfiguracji (Configuration Item – CI), które wchodzą w skład usług IT świadczonych dla biznesu. Nie jest to jednak zwykła lista zasobów ale głównym jej wyróżnikiem są relacje pomiędzy elementami konfiguracji. Żaden CI nie funkcjonuje samodzielnie ale jego działanie ma wpływ na inne elementy konfiguracji i usługi IT. To właśnie informacja o tych relacjach, jest największą wartością CMDB.

Baza konfiguracji bardzo mocno związana jest w innymi procesami utrzymania. Trudno sobie wyobrazić funkcjonowanie bez CMDB procesów np. zarządzania incydentami i problemami, zmianą, pojemnością, ciągłością działania, poziomem usług. Informacje i relacje zawarte w bazie konfiguracji wykorzystywane są przez te procesy oraz aktualizują dane o Ci w CMDB.

Jakość danych i relacji w CMDB wpływa bezpośrednio na jakość funkcjonowania procesów zarządzania usługami IT.

Jak zacząć tworzenie CMDB?

Są dwie szkoły związane z tworzeniem bazy konfiguracji: zacznij od dołu i zacznij od góry.

• Zacznij od dołu. W pierwszym podejściu wykonujemy inwentaryzację elementów konfiguracji w oparciu o rzeczywiste zasoby. Ustalamy jaki ma być najniższy poziom CI i na początek tworzymy listę wszystkich elementów konfiguracji, wraz z opisującymi je atrybutami. Im więcej informacji zgromadzimy tym lepiej. Zawsze można później ustalić, że nie będą wykorzystywane ale na początku tego nie wiemy. Jak mamy już kompletną listę CI to identyfikujemy wszystkie relacje pomiędzy nimi. Relacje mogą być jeden do jednego, jeden do wielu, wielu do jednego, wiele do wielu itp. Przykładamy się do jak najlepszego odzwierciedlenia relacji, gdyż mają one później wpływ np na wyznaczanie dostępności usług.
• Zacznij od góry. W drugim podejściu robimy dekompozycję usługi (usług) biznesowych na komponenty, z których te usługi się składają. Zaczynamy od usług biznesowych i systemowych, następnie przechodzimy przez aplikacje, bazy danych a kończymy na infrastrukturze sprzętowej (serwery, macierze, urządzenia sieciowe, firewall’e itp). Wykonując dekompozycję od razy musimy określić relację elementów konfiguracji na jednym poziomie do CI na innym.

Który sposób tworzenia CMDB wybrać?

Odpowiedź brzmi to zależy. Jeżeli nie mamy doświadczenia z zarządzaniem konfiguracją lepiej jest zacząć od dołu. Wtedy wiedząc czym administrujemy, robimy spis z natury zaczynając od podstawowych elementów i w miarę wzrosty naszej wiedzy i doświadczenia, idziemy do góry w kierunku usług biznesowych. Możemy zatrzymać się w dowolnym momencie, jeżeli napotkamy trudności lub będziemy mieli ważniejsze zadania do wykonania.

W metodzie „zacznij od góry” musimy dysponować wiedzą o całym rozwiązaniu, aby wykonać dekompozycję. Bez jej skończenia, nie będziemy mogli wykorzystać w praktyce zdobytej wiedzy. Dlatego zaczynając musimy zaplanować kiedy skończymy dekompozycję i skonsumujemy wiedzę tam zdobytą.

Co może być CI?

Na tak postawione pytanie odpowiedź brzmi wszystko. My decydujemy, co chcemy aby znalazło się w CMDB. Dlatego CI mogą być: komputery pc, laptopy, telefony komórkowe, serwery, macierze, urządzenia sieciowe, firewall’e, aplikacje, bazy danych, usługi systemu, usługi biznesowe, SLA, krytyczne zasoby ludzkie. Wszystko to co według nas ma wpływ na zarządzanie usługami IT powinno być elementem konfiguracji w CMDB.

Utrzymanie CMDB

Wykonanie pierwszej inwentaryzacji elementów konfiguracji to bardzo trudny i pracochłonny proces. Na szczęście robimy go tylko raz, a później musimy dbać o aktualność danych. Nie jest to wcale trywialne zadanie, jeżeli mamy kilkaset a może kilka tysięcy CI. Dlatego powinniśmy wspierać się narzędziami do automatycznego zbierania danych o zmianach w CI z CMDB.

Same narzędzia do tworzenia, utrzymania i aktualizacji CMDB, to osobny temat dlatego teraz nie będę się nim zajmował. Pamiętajmy, że nie aktualne dane w CMDB, mogą być przyczyną błędów we wdrożeniu i wprowadzaniu zmian na środowiska. Najważniejsze jest oczywiście środowisko produkcyjne ale nie można zapominać o środowiskach developerskich i testowych, które są kluczowe w terminowym dostarczaniu nowych aplikacji i systemów. Brak tej wiedzy o środowiskach lub jej nieaktualność, mogą być przyczyną np. opóźnień w odświeżaniu środowisk.

Najważniejsze jest rozpoczęcie tworzenia bazy konfiguracji, bez oglądania się w jakim narzędziu to zrobić i od czego zacząć. Jak nie wiesz od czego zacząć, zrób spis z natury, wykorzystując zwykły arkusz kalkulacyjny. Zrobisz w ten sposób pierwszy krok do swojej bazy konfiguracji. Ta praca nie będzie zmarnowanym czasem. Będziesz miał już pierwsze dane do zasilenia swojej CMDB. Tworzenie i utrzymanie bazy konfiguracji to droga, bo zawsze coś się będzie w środowiskach zmieniać a naszą rolą jest zapanować nad zmianami w konfiguracji.

Pytanie: Jaki sposób tworzenia CMDB wybrałeś i dlaczego?